ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Τι εισπράττουν τα παιδιά μέσα από το θεατρικό παιχνίδι;
- Ανακαλύπτουν πολλές πτυχές της ζωής, της ανθρώπινης ύπαρξης και γενικότερα του κόσμου.
- Συνειδητοποιούν τα όρια της φαντασίας και της πραγματικότητας.
- Κατακτούν τη γνώση μέσα από την αίσθηση, χωρίς να χρειάζεται να αποστηθίσουν ή να παπαγαλίσουν.
- Αποκτούν μια βιωμένη εμπειρία της χωροχρονικότητας.
- Υπηρετεί βαθύτατες υπαρξιακές ανάγκες και συμβάλλει στην αυτογνωσία και στην αυτοσυνείδηση.
Το Θ.Π δεν είναι παράσταση. Αντίθετα μια παράσταση μπορεί να είναι ένα θεατρικό παιχνίδι.
Σκοπός μας δεν είναι να διδάξουμε στα παιδιά Θέατρο, ούτε να τα μετατρέψουμε σε ηθοποιούς και τους δασκάλους σε σκηνοθέτες. Μας ενδιαφέρει περισσότερο το πώς λένε κάτι, το πώς το εκφράζουν το πώς λένε κάτι παρά το τι λένε, γιατί το λένε πόσο σωστά ή λάθος το πράττουν.
Η μορφή και οι τεχνικές του θεατρικού παιχνιδιού μπορούν να μεταβάλλουν τον στερεότυπο τρόπο της διδασκαλίας σε ζωντανή και ευχάριστη διάθεση. Και εδώ πρέπει να σταθούμε λίγο παραπάνω και να επικεντρώσουμε την προσοχή μας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες το ελεύθερο παιχνίδι βοηθά στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού, ενώ παράλληλα ενδυναμώνει τον δεσμό του με τους γονείς του. Άλλα οφέλη είναι τα παρακάτω:
- Το ελεύθερο παιχνίδι επιτρέπει στο παιδί να αναπτύξει την δημιουργικότητα, την φαντασία και την επιδεξιότητα του.
- Ενθαρρύνει το παιδί να αλληλεπιδρά με τον κόσμο γύρω του.
- Βοηθά το παιδί να αντιμετωπίσει τυχόν φόβους του χτίζοντας παράλληλα και την αυτοπεποίθηση του.
- Εκπαιδεύονται τα παιδιά να δουλεύουν σε ομάδες, ενώ μαθαίνουν να επιλύουν μόνα τους τις διαφορές τους.
- Αναπτύσσουν την ικανότητα λήψης αποφάσεων
Βοηθάει το παιδί στη πνευματική του ανάπτυξη, τη νοητική καλλιέργεια, την ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας, τον συντονισμό του στο χώρο και το χρόνο. Μα πάνω απ όλα το βοηθάει να εκτονώσει τη συσσωρευμένη ενέργεια της ημέρας.
Εντάσσετε σιγά-σιγά το παιδί στο πνεύμα του “γράφω”. Κατανοεί και αντιλαμβάνεται την ύπαρξη του γραπτού λόγου.
Η ενασχόληση με τη πλαστελίνη και τον πυλό βοηθά στην εξέλιξη της λεπτής κινητικότητας αλλά και της φαντασίας του παιδιού. Δημιουργεί και δίνει μορφή σε παραστάσεις που έχει στο μυαλό του.
Γνωρίζει νέους κόσμους, έρχεται σε επαφή με το μη πραγματικό, καλλιεργεί τη φαντασία του και μαθαίνει έμμεσα αξίες και νοήματα της ζωής.
Έρχεται σε μια πρώτη επαφή με τη ξένη αυτή γλώσσα. Κατανοεί πως υπάρχουν και άλλοι διάλεκτοι επικοινωνίας.
Το βοηθάει να κατανοήσει θεωρητικές έννοιες οι οποίες είναι δύσκολο να συλλάβει με τη φαντασία του μόνο. Τα οπτικοακουστικά μέσα του κεντρίζουν το ενδιαφέρων κάνοντας το να θέλει να μάθει περισσότερα επί του θέματος.
Μαθαίνει να μοιράζετε, να βοηθάει, να συνεισφέρει να λειτουργεί στην ομάδα- για την ομάδα.
Αποτυπώνει τα δημιουργήματα της φαντασίας του σε χαρτί. Νιώθει ικανό να δημιουργήσει, είναι ένας τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας. Μέσω της ζωγραφικής αποτυπώνονται τα βαθύτερα συναισθήματά του.
Δημιουργεί κατασκευές αναπτύσσοντας τη λεπτή κινητικότητα του. Νιώθει ικανό και άξιο που κατάφερε να δώσει μια μορφή από ποικίλα υλικά χειροτεχνίας.
“Νους υγιής εν σώματι υγιή”
Του δίνετε η ευκαιρία να παίξει ελεύθερα και δημιουργικά στο προαύλιο χώρο του σταθμού μας με τα ποικίλα παιχνίδια μας.
Βλέπει να ζωντανεύουν μπροστά του όλα αυτά τα παραμύθια που έχει ακούσει και έχει φανταστεί.
Όπως είπαμε η μάθηση δεν είναι μονόλογος. Ο διαδραστικός πίνακας το βοηθάει να ανακαλύψει μόνο του νέους και ευχάριστους τρόπους διδασκαλίας.
ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ
Εφαρμόζετε στις τάξεις του Νηπιαγωγείου και του Προνηπίου.
Τι είναι η φιλαναγνωσια;
Οι δραστηριότητες εκείνες που συνδέουν τον μαθητή με το βιβλίο και έχουν ως στόχο τη δημιουργία της θετικής στάσης απέναντι στην ανάγνωση είτε την λογοτεχνική είτε την γνωσιακή , να αναπτύσσουν ενδιαφέρον για την ενασχόληση με το βιβλίο αλλά και να βοηθούν το μικρό μαθητή να κατανοήσει την ανάγνωση ως μέσο προσωπικής έκφρασης και αφορμής για δημιουργία σε άλλες μορφές τέχνης καθώς και να αναπτύσσει την αυτοπεποίθηση του , μεσα από ευκαιρίες λογοτεχνικής δημιουργίας και όχι μόνο.
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η ενασχόληση του παιδιού με το παραμύθι (παιδικό βιβλίο , παιδικό βιβλίο γνώσης) , το βοηθά:
- να αναπτύξει την ικανότητά του να χρησιμοποιεί τη γλώσσα, να εξασκεί τη μνήμη και να εμπλουτίζει τη φαντασία του
- να καλλιεργήσει την κριτική σκέψη και τη δημιουργική αναζήτηση
- να οικοδομήσει μια δυνατή σχέση με τους γονείς του και να εξασφαλίσει μια ισορροπημένη συναισθηματική ανάπτυξη
- να καλλιεργήσει τις ηθικές αξίες του
- να βελτιώσει την ικανότητά του να συγκεντρώνεται και να μελετά με μεγαλύτερη ευκολία τα μαθήματά του στο σχολείο
- να αναπτύξει τη θέληση για μάθηση και την αυτό-εκτίμησή του
- να έρθει σε επαφή με άλλες κουλτούρες και ιδέες και να διευρύνει τον πνευματικό του ορίζοντα
- να εντάξει το διάβασμα στις καθημερινές του συνήθειες
Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας είναι, τελικά, η καλύτερη επένδυση για το μέλλον του παιδιού!
Συνεπώς διαβάζουμε περισσότερο γιατί…
…σ’ ένα βιβλίο ανακαλύπτουμε έναν ολόκληρο κόσμο ανάμεσα σε ένα εξώφυλλο κι ένα οπισθόφυλλο.
…σ’ ένα βιβλίο συναντάμε έναν καλό φίλο· μια καλή συντροφιά και προσωπικό καταφύγιο.
…σ’ ένα βιβλίο βρίσκουμε τον εαυτό μας σε κάποιον από τους ήρωες και ταυτιζόμαστε μαζί του.
…ένα βιβλίο μας ταξιδεύει σε χώρες μακρινές, χωρίς να κοστίζει όσο η βενζίνη μας μέχρι εκεί!
…ένα βιβλίο είναι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα σ’ εμάς, το συγγραφέα, τον κόσμο όλο.
…μ’ ένα βιβλίο αναπτύσσουμε την περιέργειά μας για τον κόσμο.
…μ’ ένα βιβλίο πάντα έχουμε θέμα συζήτησης.
…μ’ ένα βιβλίο διασκεδάζουμε και μαθαίνουμε.
…μ’ ένα βιβλίο ονειρευόμαστε.
…μ’ ένα βιβλίου αλλάζουμε τον κόσμο.
Το άνοιγμα ενός βιβλίου είναι η αρχή μίας περιπέτειας για το παιδί . Δεν ξέρουμε τι μπορεί να ανακαλύψουμε στις σελίδες του, αλλά σίγουρα θα ζήσουμε ένα ευχάριστο!
Κάποιες ενδεικτικές δραστηριότητες :
- παντομίμες , μαντεύουμε, υποκρινόμαστε ήρωες ή καταστάσεις, φτιάχνουμε διαλόγους στο ύφος του βιβλίου. Η δραματοποίηση αποτελεί ένα αγαπημένο παιχνίδι που με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο φέρνει στην επιφάνεια τα «πραγματικά» στοιχεία μίας ιστορίας και βοηθά το παιδί να ταυτιστεί.
- Ζωγραφίζουμε χαρακτήρες, καρικατούρες ή σκηνές από την ιστορία. Κάνουμε εικαστικές κατασκευές όπως κούκλες, σκηνικά, φιγούρες από πηλό, πλαστελίνη ή χαρτί κ.ά. Το βιβλίο γίνεται πηγή έμπνευσης και δημιουργίας.
- Διαστρευλώνουμε την ιστορία και απλαμβάνουμε τη χαρά της δημιουργίας. Αλλάζουμε στοιχεία των ηρώων ή τους αντικαθιστούμε ακόμα και με υπαρκτά οικεία πρόσωπα, φτιάχνουμε νέα υποθετικά σενάρια για την εξέλιξη της πλοκής και γράψτε το δικό σας τέλος.
- αναζητούμε ταινίες βασισμένες σε βιβλία και ξεκινάμε ένα παιχνίδι αντιπαραβολής. Το παιδί θα προσεγγίσει το βιβλίο με διασκεδαστικό τρόπο έχοντας ως σημείο εκκίνησης κάτι που του αρέσει.
- Δημιουργία λιμερικ ( χιουμοριστικα στιχακια με ομοιοκαταληξία) , που προκαλούν ευχαρίστηση στους μικρούς αναγνώστες – «λογοτέχνες» μέσα από τους κανόνες δημιουγίας των λιμερικ , που βοηθούν τον μικρό μαθητή να αναπτύσσει νέο και εξειδικευμένο λεξιλόγιο
- παιχνίδια σε έμμετρο λόγο , που βοηθούν τον μικρό μαθητή να προφέρει ορθά λέξεις , μέσα από λογοπαίγνια κ.λ.π.
Το παιδάκι σας μεγάλωσε και ήρθε η ώρα να πάει στον παιδικό σταθμό.
Είναι η αρχή μιας νέας και συναρπαστικής φάσης της ζωής του αλλά επίσης το τέλος μιας εποχής, επομένως τα συναισθήματα της θλίψης και του άγχους είναι αναπόφευκτα.
Ενώ λοιπόν ξυπνούσατε κάθε πρωί και διαμορφώνατε το πρόγραμμά σας μαζί με το μωράκι σας ξαφνικά το βλέπετε σε μια αίθουσα να περιβάλλεται από ξένους και αυτό από μόνο του είναι αρκετό να σας γεμίσει με ερωτήσεις και αμφιβολίες.
Σκέψεις τύπου «Τι να κάνω αν βάζει τα κλάματα όταν το αφήνω;», «Πώς θα είναι τις ώρες που βρίσκεται μακριά μου;», «Τι θα συμβεί αν κλαίει και κανείς δεν το αγκαλιάζει;», «Κι αν το προσωπικό δεν του συμπεριφέρεται καλά;», είναι λογικό να περνούν από το μυαλό σας. Αξίζει όμως να θυμάστε ότι τα μωρά είναι πολύ πιο ανθεκτικά απ’ ό,τι νομίζουμε και να το δείτε σαν μια πολύ καλή ευκαιρία να κοινωνικοποιηθεί το μωράκι σας.
Στη συνέχεια, βέβαια, θα αναρωτιέστε αν συνεργάζεται καλά με το εκπαιδευτικό προσωπικό και τα υπόλοιπα παιδάκια.
Μήπως δεν τον προσέχουν καλά; Κι αν αγαπήσει περισσότερο τη δασκάλα του από εσάς; Κι αν του αρέσει τόσο πολύ στον παιδικό σταθμό που θα βγάλει περίεργη συμπεριφορά στο σπίτι;
Τα παιδιά συνήθως κλαίνε επειδή φεύγει η μαμά και όχι επειδή δεν τους αρέσει ο παιδικός σταθμός. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όταν η μαμά λέει αντίο και το παιδάκι βάζει τα κλάματα η ενασχόληση με κάποια δραστηριότητα ή μια αγκαλιά από τη δασκάλα είναι αρκετό για να το ηρεμήσει
Για να ειπωθεί το αντίο είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνα (για το μωρό αλλά και για εσάς), συνιστούμε τις ακόλουθες συμβουλές:
- Αποχαιρετήστε το γρήγορα χωρίς να λέτε φράσεις τύπου «Άλλο ένα τελευταίο φιλάκι από τη μαμά». Να θυμάστε ότι μόλις πείτε το αντίο δεν πρέπει να χρονοτριβήσετε αλλά να φύγετε κατευθείαν.
- Πάντα, όταν αποχαιρετάτε το παιδί σας να επαναλαμβάνετε τη φράση «Θα σε δω αργότερα». Να είστε συγκεκριμένοι έτσι ώστε το παιδάκι σας να σας καταλάβει. Για παράδειγμα «Θα σε δω μετά το μεσημεριανό γεύμα».
- Ποτέ μην πηγαίνετε στο διάλειμμά σας στον παιδικό σταθμό για να τσεκάρετε πώς είναι το παιδί. Αν το παιδάκι σας σας δει ξαφνικά να στέκεστε και να το κοιτάτε ακόμα και χαρούμενο να είναι θα το πιάσει το παράπονο και θα αισθανθεί εγκαταλελειμμένο.
- Τα παιδιά χρειάζονται τη ρουτίνα ακόμα και στον αποχαιρετισμό. Είτε πρόκειται για ένα φιλί, είτε για ένα συγκεκριμένο νεύμα κάθε φορά που θα φεύγετε. Το σήμα αυτό θα τα βοηθήσει να καταλάβουν ότι η μαμά μπορεί να φεύγει αλλά θα επιστρέψει και ότι προς το παρόν βρίσκονται υπό τη φροντίδα του παιδικού σταθμού.
Είναι αξιοπερίεργο αλλά τα μικρότερα παιδάκια είναι συνήθως κι εκείνα που κλαίνε λιγότερο. Με τον καιρό πάντως σχεδόν όλα καταλαβαίνουν οι γονείς υπάρχουν ακόμα κι αν δεν τους βλέπουν. Μαθαίνουν επίσης και το αίσθημα του να τους λείπει κάποιος/κάποια.
Οι συναισθηματικές στιγμές αναπόφευκτα θα παρουσιαστούν, ειδικά στις περιπτώσεις που η μαμά ξόδευε παλαιότερα όλον τον χρόνο της με το παιδί και ξαφνικά αισθάνεται «έξω από τα νερά του». Σε αυτές τις περιπτώσεις, να θυμάστε ότι το προσωπικό είναι πάντα εκεί και θα παρέμβει για να παρηγορήσει το παιδάκι σας.
Η επιλογή του σωστού λοιπόν παιδικού σταθμού είναι πολύ σημαντικό. Σε κάθε περίπτωση αν κάποιο παιδάκι κλαίει για πολύ ώρα, το προσωπικό του παιδικού σταθμού θα επικοινωνήσει μαζί σας.
Οι άνθρωποι που εργάζονται με παιδιά το κάνουν επειδή τα αγαπούν και ανησυχούν πραγματικά αν κάποιο παιδί είναι δυσαρεστημένο. Αν οι υπεύθυνοι σας πουν ότι το παιδάκι σας θα περνάει ωραία στον παιδικό σταθμό, σίγουρα θα το προσπαθήσουν.
Μην εκπλαγείτε αν η δασκάλα του παιδικού σταθμού σας λέει πόσο γλυκό και υπάκουο είναι το παιδάκι όλη μέρα ενώ εσείς η ίδια το βλέπετε να μεταμορφώνετε σε «διαβολάκι» το απόγευμα με ξεσπάσματα συμπεριφοράς.
Να θυμάστε ότι το παιδί είναι λογικό να αισθάνεται κουρασμένο στο τέλος της ημέρας. Ακόμα και το παιχνίδι είναι κουραστικό. Φροντίστε λοιπόν να κοιμάται το μεσημέρι όταν επιστρέφει σπίτι και μην το βομβαρδίζετε με πάρα πολλές ερωτήσεις.
Το σχολείο ως χώρος «καταναγκαστικών» έργων απέτυχε. Το σχολείο πρέπει να είναι χώρος χαράς και αγωγής.
Γι’ αυτό τον λόγο, η διδασκαλία στο σχολείο μας ακολουθεί αγωγή η οποία δεν είναι μονόλογος. Χάρη στα πλούσια εποπτικά μέσα του παιδαγωγικού υλικού που διαθέτει το σύστημα, η τάξη είναι εργαστήριο και ακολουθείται εξατομικευμένη εργασία.
Το παιδί της προσχολικής ηλικίας το μαγνητίζουν κατά καιρούς όλα τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος και προσπαθεί να τα γνωρίσει με τις αισθήσεις του. Αυτά τα ερεθίσματα θα το βοηθήσουν να αναπτύξει τη νόησή του. Αυτοί οι… «μαγνήτες» που τραβούν τα παιδιά 0-6 ετών να ασχοληθούν κατά καιρούς με τα χρώματα, τους ήχους, το βάρος, τον όγκο και τις διαστάσεις των πραγμάτων ονομάζονται ειδικές ευαισθησίες.
Οι ειδικές ευαισθησίες είναι το μεγαλύτερο κεφάλαιο στη ζωή του παιδιού, στην ηλικία από 0-6 ετών, για την πνευματική και ψυχική του καλλιέργεια. Είναι ένας προβολέας που φωτίζει μία-μία τις λεπτομέρειες για να μπορέσει το παιδί με τις αισθήσεις και την τάση για έρευνα να κατατοπιστεί για τον πολυποίκιλο κόσμο που το περιβάλλει και να οργανώσει σωστά τη νόησή του. Ύστερα τα 6 χρόνια, οι ειδικές ευαισθησίες χάνονται και πρέπει να παλέψει για να κατακτήσει ό, τι δεν κατέκτησε με τη δυνατή και φυσική βοήθεια των ειδικών ευαισθησιών, όπως, για παράδειγμα, παλεύει σε μεγαλύτερη ηλικία για να μάθει ένας ενήλικας μια ξένη γλώσσα, ενώ στα 2-3 χρόνια του έμαθε τη μητρική του χωρίς να το καταλάβει.
Στο βρεφονηπιακό μας σταθμό υπάρχει το επιστημονικό προσωπικό που θα δώσει διέξοδο στις ειδικές ευαισθησίες του.
Δημιουργούμε τις απαραίτητες προϋποθέσεις να αναπτύξει πλήρως τη δική του προσωπικότητα, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για τη μικρή αυτή ηλικία.
Ενα πολύ σημαντικό θέμα για την αγωγή του παιδιού είναι ο σεβασμός στην προσωπικότητά του.
Το παιδί, μέσω του υλικού, μαθαίνει να είναι ανεξάρτητο στην καθημερινή του ζωή.
Μαθαίνει να κοινωνικοποιείται.
Ανάπτυξη δεξιοτήτων, που θα διευκολύνουν τα παιδιά να διαχειρίζονται τις καταστάσεις που συναντούν στο περιβάλλον τους,
να αλληλεπιδρούν με ενήλικες και συνομήλικους,
να είναι αυτόνομα και να λαμβάνουν πρωτοβουλίες.
Παράλληλα προσφέρουμε στα παιδιά έναν επιπλέον χώρο ανάπτυξης εκτός από αυτόν της οικογένειας, δηλαδή αυτόν της ομάδας παιδιών, επιτρέποντάς τους να επαναπροσδιορίζουν έννοιες και ρόλους, να συνεργάζονται και να ανταλλάσουν σκέψεις μέσα στην ομάδα των ομηλίκων τους.
Επικοινωνία, εξέλιξη του λόγου και αντισταθμιστική αγωγή: Η ραγδαία αύξηση της γνώσης στη σύγχρονη κοινωνία αυξάνει τις απαιτήσεις για την εξέλιξη των νοητικών δυνατοτήτων των παιδιών.
Ωστόσο, οι προσπάθειες των γονέων δεν είναι πάντα επαρκείς για την ανάπτυξη της ικανότητας επικοινωνίας των παιδιών, την καλλιέργεια του λόγου και την απόκτηση και επεξεργασία της γνώσης.
Έρευνες έχουν αποδείξει, πως η φοίτηση σε χώρους αγωγής από μικρή ηλικία μπορεί, να αντισταθμίσει τις ελλείψεις αυτές.
Ένταξη των παιδιών με δυσκολίες και ειδικές ανάγκες: πολλά μικρά παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα που με την πάροδο του χρόνου περιορίζονται και εξαλείφονται με τη βοήθεια της προσχολικής αγωγής. Προβλήματα κοινωνικοποίησης, συναναστροφής με άλλα παιδιά, άρθρωσης του λόγου, αποχωρισμού από τους γονείς ή δυσκολίες μάθησης μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω της προσχολικής αγωγής.
Προετοιμασία των παιδιών για το σχολείο
Η σωστή αγωγή και καθοδήγηση στις ηλικίες αυτές δημιουργεί τις προϋποθέσεις υγιούς εξέλιξης και ομαλής ένταξης στο σχολικό περιβάλλον και αργότερα στην κοινωνία και την εργασία